Hektolitre Ağırlığı:
100 litre buğdayın kg cinsinden ağırlığı olup, bazı ülkelerde libre/bushel olarak da ifade edilir. Tanenin dolgunluğu, yoğunluğu, büyüklüğü, şekil ve homojenliği hektolitre ağırlığını etkilemektedir. Hektolitre ağırlığı buğdayın çeşidine ekim mevsimine toprak özelliklerine yabancı madde ve nem miktarına bağlıdır. Buğdayın un verimi ile hektolitre ağırlığı arasında pozitif bir ilişki söz konusudur. Hektolitre ağırlığı arttıkça buğdayın un verimi artmaktadır.
Rutubet:
Rutubet miktarı buğdayda önemli bir kalite faktörüdür. Buğdayda rutubet miktarının tayin edilmesinin üç temel nedeni bulunmaktadır.
- Yüksek rutubet içeriğine sahip buğdayların kuru maddesi az olup ticari değeri düşüktür.
- Depolama stabilitesi bakımından rutubet miktarı oldukça önemlidir.
- Rutubet miktarı yüksek buğday örnekleri depolamada kolaylıkla küf, mantar ve böcek zararına uğrayabilmekte veya tane çimlenebilmektedir.
- Laboratuar analiz sonuçları kuru madde veya belirli bir rutubet değeri üzerinden düzeltilerek verilir. Bu nedenlerle rutubet miktarının tespiti gereklidir.
Gluten tayini:
Gluten yalnızca buğdaya özgü bir protein çeşididir. Bu protein ekmek kalitesi açısından çok büyük bir öneme sahiptir. Laboratvuar değerleri açısından bu glutenin %27-32 değerleri arasında olması gerekir.
Gluten; Glutenin ve Gliadin olmak üzere iki çeşit proteinden olur. Gluten yapışkanlık özelliğini, Gliadin elastikiyet özelliğini verir. Buğday içerisinde azotlu maddelerden albumin, glubin ve nişasta bulunur. Normal su ile yıkandığında nişasta ve albumin çözülür. Saf gluten elde edebilmek için tuzlu su ile yıkanır çünkü globulin ancak tuzlu su ile çözülür.
Hamurda yoğrulma sırasında ağ gibi bir yapı oluşturan gluten , fermantasyon sırasında maya tarafından ortama bırakılan CO2 gazının tutulması ve ekmeğin kabararak hacimli olmasını sağlar. Dolayısıyla buğdayda gluten miktarının yüksek olması arzu edilir.
Gluten index:
Glutenin sağlamlığını belirlemede kullanılan bir yöntemdir. Glutomatik cihazından alınan yaşgluten, içinde özel elek bulunan kartuşuna yerleştirilir. 1 dakika süreyle 6000 devir/dakika santrifüje tabi tutulur. Elekten karşı tarafa geçen gluten sağlam olmayan diğer bir ifadeyle çürük gluteni ifade eder. Karşı tarafa geçmeyen sağlam gluteninToplam glutene oranı index.'i vermektedir.
Sedimantasyon (Çökme Değeri) :
Buğdayın gluten miktarı ve kalitesi hakkında bilgi veren pratik ve önemli bir yöntemdir. Sedimantasyon değeri öğütme tekniğine göre değişir. 3.2 gr. unun Brom Fenol çözeltisi ve Laktik Asit çözeltisiyle karışımı sonucu un, tanecikleriningluten kalitesine göre şişmesi ve şişen taneciklerin belirli bir zaman içinde çöken miktarının ölçülmesidir.
Gecikmeli Sedimantasyon :
Buğdayda süne zararının olup olmadığının belirlenmesinde uygulanır. Ancak bazen süne zararı olmadığı halde gluteni sağlam olmayan yani indexi düşük unların da sedimi düşük çıkmaktadır. Gecikmeli sedimantasyon değeri normal sedimantasyonla aynı veya daha yüksek ise buğday kalitesinin iyi olduğu sonucuna varılır. Gecikmeli sedimantasyonda belirli miktardaki un önce Brom Fenol çözeltisi ile muamele edildikten sonra 2 saat bekletilip daha sonra Laktik Asit çözeltisi ile muamele edilmesi ve belirli zaman içinde çökme miktarının tespit edilmesi esasına dayanır.